سرقت اینترنتی چیست؟
استفاده از اینترنت ، مزایا و معایب خاص خود را دارد و استفاده از اینترنت نیازمند آن است که اشخاص نکات امنیتی را رعایت کنند ، به این صورت که همیشه نکات لازم برای خرید امن از اینترنت و سایر نرم افزارهای اینترنتی را مد نظر قرار دهید ، از سایت های اینترنتی معتبر دارای نماد اعتماد الکترونیکی enamad.ir استفاده نمایید و رمز دوم کارت عابر بانک تان را در سایت های نامعتبر یا اشخاص مشکوک قرار ندهید .
با در نظر داشتن همه این احتیاط ها ، متاسفانه برخی از اشخاص قربانی جرایم اینترنتی و رایانه ای می شوند . یکی از مهم ترین مصادیق جرایم رایانه ای ، جرم سرقت اینترنتی است . سرقت اینترنتی به معنای ان است که شخصی با استفاده از اینترنت ، اموال دیگران را سرقت نماید و به اصطلاح پول را از حساب بانکی آنها برباید .
در ماده 267 قانون مجازات اسلامی جرم سرقت مورد پیش بینی قرار گرفته است ؛ اما سرقت اینترنتی نیز به عنوان یکی از مصادیق جرایم رایانه ای ، در قانون جرایم رایانه ای مورد پیش بینی قرار گرفته است . بر اساس ماده 13 قانون جرایم رایانه ای ، سرقت اینترنتی به صورت زیر جرم انگاری شده است :
” هر كس به طور غیر مجاز از سامانه های رایانه ای یا مخابراتی با ارتكاب اعمالی از قبیل وارد كردن ، تغییر ، محو ، ایجاد یا متوقف كردن داده ها یا مختل كردن سامانه ، وجه یا مـال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل كند ، علاوه بر رد مال به صاحب آن ، به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست میلیون 20.000.000 ریال تا یكصد میلیون 100.000.000 ریال یا هر دو مجازات محكوم خواهد شد ” .
بنابراین ، عناصر جرم سرقت از جمله عنصر قانونی جرم سرقت اینترنتی در این ماده به این صورت ذکر شده است که اگر شخصی با تغییر دادن ، محو نمودن ، متوقف کردن داده ها یا مختل کردن سامانه ها ، برای خودش منفعت های مالی و امتیازات مالی تحصیل نماید ، جرم سرقت اینترنتی محقق شده است . اما جرم کلاهبرداری اینترنتی نیز از همین طریق است و مجازات سرقت اینترنتی ذکر شده در این ماده در مورد جرم کلاهبرداری اینترنتی نیز قابل اعمال است .
مجازات سرقت اینترنتی
در قسمت قبل توضیح دادیم که سرقت اینترنتی یک جرم است و قابل مجازات خواهد بود . اما آنچه که در این خصوص مهم است ، آن است که مجازات سرقت اینترنتی چیست و در صورتی که شخصی مرتکب جرم سرقت اینترنتی شود ، چه مجازاتی در خصوص وی قابل اعمال است ؟ این مجازات با مجازات جرم سرقت تعزیری تفاوت دارد .
قبل از اینکه مجازات سرقت اینترنتی را بیان نماییم ، باید به این نکته اشاره کنیم که در صورتی که شخصی مرتکب جرم سرقت شود ، علاوه بر اینکه مجازات ذکر شده در قانون که ممکن است مجازات سرقت حدی یا مجازات سرقت تعزیری باشد ، سارق به رد مال نیز محکوم می شود . رد مال به این معناست که شخص باید تمامی اموال و منافعی را که از جرم سرقت به دست آورده است را پس بدهد . این حکم در مورد مجازات کلاهبرداری اینترنتی نیز جاری است .
بر اساس ماده 13 قانون جرایم رایانه ای ، مجازات جرم سرقت اینترنتی ممکن است شامل یکی از موارد زیر باشد : رد مال به صاحب آن ، حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست میلیون ریال تا یكصد میلیون ریال یا هر دوی مجازات های ذکر شده . معنای کلمه « یا » در این بین ، به این معناست که قاضی می تواند به هر یک از مجازات های مذکور حکم بدهد و همچنین ، می تواند برای مجازات جرم سرقت اینترنتی ، هم حکم حبس بدهد و هم حکم جزای نقدی .
البته ممکن است که علاوه بر مجازات سرقت اینترنتی ، قبل از آن حساب شخص نیز مسدود شود . در این شرایط ، مسدود شدن حساب بانکی متهم که با دستور مقامات قضایی صورت می گیرد ، سبب می شود که شخص نتواند از حساب بانکی خود استفاده نماید و پول برداشت کند . در این شرایط صرفا پس از رد اتهام سرقت ، امکان برداشت پول از حساب مسدود امکان پذیر خواهد شد .
نحوه پیگیری سرقت اینترنتی
در قسمت های قبل به توضیح اینکه جرم سرقت اینترنتی چیست و چه مجازاتی دارد پرداختیم و گفتیم این جرم، می تواند، سبب مسدود شدن کارت بانکی سارق یا کارتی که از آن، سوء استفاده کرده است شود . اما کسانی که مورد جرم سرقت اینترنتی یا کلاهبرداری اینترنتی قرار گرفتند ، این سوال را مطرح می کنند که نحوه پیگیری سرقت اینترنتی چگونه است و چگونه باید در خصوص این جرم پیگیری های لازم را انجام دهند ؟
قبل از اینکه به توضیح این سوال که نحوه پیگیری سرقت اینترنتی چگونه است بپردازیم ، باید این نکته را متذکر شویم که قبل از هر چیز اشخاصی که مورد جرم سرقت اینترنتی قرار می گیرند ، باید در اولین اقدام و قبل از پیگیری حقوقی جرم سرقت اینترنتی ، به بانک مراجعه نموده و رمزهای کارت بانکی خود را تعویض نماید و حتی الامکان پول های موجود در حساب بانکی تان را به حساب بانکی دیگری منتقل نمایید و سپس اقدام به پیگیری سرقت اینترنتی نمایید .
علاوه بر این ، موقع مراجعه به بانک یک پرینت از حساب بانکی خودتان تهیه نمایید تا بتوانید به استناد این پرینت حساب ، جرم سرقت اینترنتی را مورد پیگیری قرار بدهید . پس از این ، باید در اسرع وقت به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه نمایید و یک شکواییه کیفری طرح نمایید . البته در خصوص جرم سرقت می توان به ثبت اینترنتی شکایت نیز پرداخت. برای شکایت ، باید مدارک لازم برای اثبات جرم سرقت از جمله پرینت درگاه پرداخت جعلی و پرینت حساب تان را نیز ضمیمه شکواییه خودتان نمایید .
پس از اینکه شکواییه طرح نمودید ، شکایت به مرجع قضایی یعنی دادسرا ارجاع می شود و شعبه رسیدگی کننده به آن مشخص می شود . سپس ابلاغیه دادسرا برای شاکی ارسال می شود و در صورتی که حضور شاکی برای پیگیری جرم سرقت اینترنتی در دادسرا لازم باشد ، در دادسرا حاضر و دفاعیات خود را ارائه نمایید .
مرجع رسیدگی به سرقت اینترنتی
همانطور که اشاره شد ، برای پیگیری جرم سرقت اینترنتی ، نخست شخص باید اقدام به طرح شکایت کیفری نماید . این شکایت ، در سامانه ثنا ثبت می شود و لذا برای پیگیری جرم سرقت اینترنتی ، نیازی به مراجعه حضوری به مراجع قضایی نمی باشد و صرف شکایت از طریق دفاتر خدمات قضایی کافیست . اما سوال مهم این است که مرجع رسیدگی به جرم سرقت اینترنتی پس از شکایت کجاست ؟
در پاسخ به این سوال باید گفت که سرقت اینترنتی ، نوعی جرم رایانه ای محسوب می شود ؛ فلذا مرجعی که صلاحیت رسیدگی به این جرم را دارد ، دادسرای جرایم رایانه ای می باشد . دادسرای جرایم رایانه ای یک دادسرای تخصصی است که عهده دار رسیدگی مقدماتی به جرایم رایانه ای از قبیل جعل رایانه ای ، کلاهبرداری رایانه ای و سرقت رایانه ای است .
البته دادسرای جرایم رایانه ای نیز می تواند برای تکمیل تحقیقات تخصصی برای پیدا کردن مجرم و سایر ابعاد سرقت اینترنتی ، پرونده را به پلیس فتا نیز ارجاع دهد که در این صورت ، پلیس فتا نیز تحقیقات و بررسی های لازم را به عمل آورده و نتیجه را به مقامات دادسرا ارسال می دارد . پس از اینکه دادسرای جرایم رایانه ای به موضوع سرقت اینترنتی رسیدگی نمود ، اگر سرقت اینترنتی را محقق دانست ، نتیجه را به دادگاه کیفری ارجاع می دهد .
در این موقعیت ، دادگاه کیفری صلاحیت رسیدگی مجدد به جرم سرقت اینترنتی را دارد و در صورتی که متهم به جرم سرقت اینترنتی را مجرم بداند ، حکم به مجازات سارق اینترنتی را صادر می نماید که همانطور که اشاره شد ، مجازات این جرم حبس یا جزای نقدی و یا هر دوی اینهاست .
